Zespół jelita nadwrażliwego (irritable bowel syndrome – IBS) stanowi jedną z najczęstszych przyczyn konsultacji gastroenterologicznych. Szacuje się, iż opisywane zaburzenie dotyczyć może nawet 20% społeczeństwa, z czego dwukrotnie częściej występuje u osób płci żeńskiej.
Objawy kliniczne IBS głównie charakteryzowane są jako dyskomfort w obrębie jamy brzusznej, bóle brzucha, zaparcia, wzdęcia, uczucie niepełnego wypróżnienia i biegunka. Ze względu na dominujące objawy wyróżnia się trzy podstawowe postaci zespołu jelita nadwrażliwego: biegunkowa, zaparciowa oraz mieszana (naprzemiennie biegunki i zaparcia).
Ostateczna przyczyna rozwoju zespołu jelita nadwrażliwego jest złożona i wieloczynnikowa, przez co nadal nie została ostatecznie wyjaśniona. Do głównych czynników uważanych za potencjalne przyczyny IBS zalicza się zaburzenia mikroflory jelitowej, stan zapalny błony śluzowej i podśluzowej jelita oraz nieprawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego błony śluzowej jelita. Prawidłowo ukształtowana mikroflora jelitowa ze względu na liczne funkcje (m.in. działanie immunomodulujące, redukcja stanu zapalnego w obrębie błony śluzowej przewodu pokarmowego, konkurencja o miejsca receptorowe z patogenami) odgrywa zatem wiodącą rolę w profilaktyce i leczeniu zespołu jelita nadwrażliwego. Z tego względu uzasadniona jest szczególna dbałość o ekosystem jelitowy, dlatego też odpowiednio dobrane probiotyki i prebiotyki powinny być integralną częścią postępowania u każdego pacjenta ze zdiagnozowanym IBS. Bakterie probiotyczne mają za zadanie modulować odpowiedź immunologiczną, redukować stan zapalny, stabilizować funkcję bariery jelitowej oraz hamować wzrost flory patogennej z jednoczesną redukcją dolegliwości pacjenta.
Zgodnie z definicją probiotyki to żywe mikroorganizmy, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na organizm gospodarza. W praktyce w celu osiągnięcia poprawy stanu zdrowia za pomocą probiotykoterapii proponuje się terapię celowaną, czyli zastosowanie ściśle określonych szczepów bakterii probiotycznych. Należy bowiem zaznaczyć, że właściwości danego probiotyku są szczepozależne i pozytywnych cech jednego drobnoustroju nie można przypisywać innemu, nawet blisko spokrewnionemu.
Jak wykazano, u pacjentów ze zdiagnozowanym zespołem jelita nadwrażliwego stosowanie probiotyków przez co najmniej siedem dni (w porównaniu z placebo) zwiększa prawdopodobieństwo ustąpienia objawów oraz zmniejsza nasilenie objawów, uczucie wzdęcia i częstość oddawania gazów jelitowych. Problemem jednak pozostaje wybór odpowiednich preparatów probiotycznych. Dopasowania odpowiednich probiotyków dokonać można na podstawie specjalistycznych badań profilu mikrobioty i przesiąkliwości jelitowej. Jeśli nie mamy jednak możliwości wykonywania wspomnianych analiz, warto wybierać preparaty cechujące się wysoką jakością oraz posiadające rekomendacje i badania naukowe, a także preparaty o udokumentowanym działaniu w danej populacji chorych (grupa wiekowa, postać IBS).
mgr inż. Dominika Jankowska
Absolwentka poznańskiego Uniwersytetu Przyrodniczego specjalizująca się w dziedzinie diagnostyki mikrobiologicznej i biotechnologii. W trakcie studiów prowadziła badania w zakresie wpływu prebiotyków na wzrost i rozwój bakterii probiotycznych. Aktualnie specjalizuje się w tematyce zaburzeń mikroflory jelitowej, celowanej probiotykoterapii oraz suplementacji wspomagającej odbudowę uszkodzonej bariery jelitowej. Autorka licznych artykułów naukowych z zakresu biotechnologii, biomedycyny i żywienia człowieka. Wykładowca na warsztatach i szkoleniach z zakresu probiotykoterapii oraz roli ekosystemu jelitowego w utrzymaniu zdrowia organizowanych dla lekarzy, dietetyków i pacjentów. Na co dzień pełni funkcje zastępcy Dyrektora ds. naukowych Centrum Medycznego Vitaimmun a ponadto koordynuje projekt Vitaimmun Pet.
Pełna publikacja dostępna poniżej:
Artykuł w PDF: Nadwrażliwe jelito a probiotyki, czyli rola mikroflory jelitowej w redukcji objawów zespołu jelita nadwrażliwego – D. Jankowska
