Leczenie przerostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO) wymaga wielokierunkowego działania.
Warto uzmysłowić sobie, że SIBO to nie infekcja czy też schorzenie, które samo z siebie się pojawiło. To jeden lub najczęściej kilka czynników, które sprzyjały nadmiernej kolonizacji bakterii w jelicie cienkim, co w efekcie doprowadziło do ich nadmiaru. Dlatego też, tak ważne jest ich poznanie oraz jeśli to tylko możliwe, leczenie.
Proces leczenia SIBO obejmuje kilka elementów. W zależności od schorzeń pacjenta, ilość aspektów o jakie należy zadbać może się różnić w każdym przypadku.
Istnieją nieoczywiste elementy leczenia, których często nie łączy się z SIBO a mogą mieć istotne znaczenie.
Jakie elementy warto wziąć pod uwagę w trakcie terapii SIBO?
1. Praca z fizjoterapeutą lub osteopatą.
Przyczyną SIBO mogą być nieprawidłowości anatomiczne, zrosty pooperacyjne lub blizny w rejonie jamy brzusznej np. po cesarkim cięciu. Właściwa praca ze specjalistą nad konkretnym problemem, zmniejsza ryzyko nawrotu SIBO po przeleczeniu. Dodatkowo, terapia wisceralna może pomóc w:
- zmniejszeniu napięć w obrębie jamy brzusznej
- poprawie funkcji nerwowych, a jak wiadomo układ nerwowy ma niebagatelny wpływ na motorykę jelit oraz procesy trawienia
- poprawie ukrwienia narządów.
2. Praca z psychoterapeutą.
Jeśli istnieją ku temu przesłania, warto wesprzeć terapię SIBO o pracę z psychoterapeutą. Warto wiedzieć, iż permanentnie odczuwany stres, lęk czy niepokój może nasilać dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Dodatkowo, stres wpływa hamująco na funkcję wydzielniczą narządów trawiennych, co dodatkowo nasila objawy poprzez nieefektywnie strawione pokarmy.
3. Praca z nerwem błędnym.
Nerw błędny to główny system sygnalizacji wstecznej z jelit do mózgu. Nerw ten oplata niektóre elementy przewodu pokarmowego jak żołądek oraz jelita. W kontekście SIBO, bardzo ważny jest aspekt wpływu nerwu błędnego na aktywację MMC (wędrującego kompleksu mioelektrycznego). Zadaniem MMC jest usunięcie resztek pokarmowych z jelita cienkiego do jelita grubego, aby nie stanowiły one pożywki dla bakterii co sprzyjałoby ich namnażaniu się. W przypadku SIBO, u większości osób, nie dochodzi do aktywacji MMC. Oprócz leków prokinetycznych mających za zadanie aktywować wędrujący kompleks mioelektryczny, warto opanować różne metody stymulacji nerwu błędnego, który pobudza również wydzielanie enzymów trawiennych .
Jest to przykładowo:
- oddychanie przeponowe
- śpiew
- zimne prysznice czy też morsowanie
- joga/ medytacje
Aby szerzej zapoznać się z możliwościami aktywacji nerwu błędnego, warto skonsultować się z osteopatą.
4. Unikanie nadmiernie forsujących ćwiczeń fizycznych.
W trakcie leczenia sugeruje się aby wykonywać jedynie bardzo delikatny wysiłek, który nie będzie generował dodatkowego ,,stresu,, dla organizmu. Wiadomo też, iż wysiłek fizyczny ponad miarę możliwości może zwiększać przepuszczalność bariery jelitowej oraz ilość cytokin prozapalnych. Dlatego też w kluczowej fazie leczenia powinniśmy postawić na odpoczynek i regenerację.
5. Dbanie o sen i regenerację.
Sen jest fizjologicznym zjawiskiem, który ma kluczowe znaczenie we właściwym funkcjonowaniu organizmu. Niedobór snu lub zasypianie o bardzo nieregularnych porach może zmniejszyć możliwości regeneracyjne i utrudnić proces leczenia. Ponadto, w kontekście snu, warto pamiętać aby nie spożywać ostatniego posiłku bezpośrednio przed snem, gdyż może zmniejszyć jego jakość np. poprzez wybudzanie w nocy. Dodatkowo, zbyt późno spożyty posiłek może obciążać przewód pokarmowy.
6. Odpowiednia higiena jedzenia.
Czy wiesz, że trawienie de facto rozpoczyna się w głowie? Poprzez apetyczny wygląd, zapach czy też smak oraz żucie pokarmu dochodzi do początkowego wydzielania soków żołądkowych – jest to tak zwana faza głowowa, od niej zależy około 30-40% całego procesu trawienia. Dlatego też podczas posiłku powinno się całe skupienie przenieść właśnie na żucie pokarmu, odczuwanie smaku potrawy. Najlepiej w tym czasie zrezygnować z używania tzw. rozpraszaczy w postaci telefonu, gazety lub książki czy TV. Jedzenie w stresie czy też pośpiechu, zmniejsza efektywność trawienia co może skutkować pojawieniem lub nasileniem się dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.
Podsumowując, leczenie SIBO to najczęściej nie tylko dieta, antybiotyki i suplementy. Istnieją również inne bardzo istotne elementy, które często mogą wpływać na niepowodzenie leczenia lub szybki nawrót. Elementy, które na pierwszy rzut oka nie wydają się mieć wpływu na przewód pokarmowy, bardzo często są z nim nierozerwalnie związane, jak na przykład psychika, odczuwane emocje czy też sen.
Autor: mgr Anna Pyrek, dietetyk