Łuszczyca – czy problem może leżeć w jelitach?

Łuszczyca, schorzenie skóry, od dawna stanowi zagadkę. Jednak ostatnie badania sugerują, że istnieje powiązanie między zdrowiem jelit a nasileniem objawów. Czy jelita mogą mieć kluczowe znaczenie w rozwijaniu tej choroby skórnej? Odkrycia w dziedzinie mikrobiomu jelitowego oraz reakcji immunologicznych prowadzą do spekulacji na temat związku między stanem jelit a łuszczycą. Sprawdź i dowiedz się więcej o łuszczycy, jej przyczynach i głównych objawach!

Sprawdź również: Depresja a problemy z jelitami – czy są ze sobą powiązane?
Dowiedz się więcej: Nadwaga a problemy z jelitami – czy mają związek?

Spis treści

Łuszczyca – co to jest?

Łuszczycę jako chorobę znamy już od czasów… starożytnych! W tych czasach jednak często mylona była z trądem, natomiast za odrębną jednostkę chorobową oficjalnie uznano ją w XIX wieku.

Jest to autoimmunologiczna choroba przewlekła, niestety o nieznanej etiologii, ale z całą pewnością ma ona podłoże genetyczne. Istotą procesu chorobowego jest nadmierna liczba podziałów komórkowych w warstwie podstawnej naskórka oraz przyspieszony, nieprawidłowy cykl dojrzewania keratynocytów.

Wejdź: Jakie są objawy pasożytów w jelitach?

Rodzaje łuszczycy

Łuszczyca jest dermatozą, której objawy mogą ujawnić się niezależnie od wieku pacjenta. Wyróżnia się jednak dwa okresy, w których zmiany pojawiają się najczęściej:

– między 16 a 22 rokiem życia (typ I),

– między 55 a 60 rokiem życia (typ II).

Typ I łuszczycy, w przeciwieństwie do II, najczęściej charakteryzuje się ciężkim przebiegiem i ma silny związek z predyspozycją genetyczną. Niestety często trudniej reaguje na leczenie.

Łuszczycę często dzieli się także na:

– zwyczajną,

– krostkową,

– stawową.

Przeczytaj: Celiakia – co to za choroba?

Jakie są początki łuszczycy – jak się zaczyna łuszczyca?

Istotną rolę w przebiegu, ale także ujawnieniu się choroby pełni stres, palenie tytoniu i złe nawyki żywieniowe, a także picie alkoholu. Pojawienie się zmian łuszczycowych może być również sprowokowane infekcjami, urazami skóry, hipokalcemią czy zmianami hormonalnymi w okresie ciąży i porodu oraz menopauzy.

Do czynników predysponujących i wywołujących objawy choroby zaliczane są również niektóre leki, w tym:

– niesteroidowe leki przeciwzapalne,

– leki przeciwmalaryczne,

– związki litu,

– inhibitory acetylocholinoesterazy,

– amiodaron,

– progesteron,

– beta-blokery.

Dowiedz się więcej: Mikroflora jelitowa – co to jest?

Jakie są objawy łuszczycy?

Łuszczyca kojarzy się głównie ze specyficznymi zmianami skórnymi, jednak jej przebieg w przypadku wielu pacjentów nie dotyczy wyłącznie skóry. Choroba może zajmować stawy, a nawet prowadzić do inwalidztwa. Niestety w jej przebiegu może także dojść do rozwoju powikłań metabolicznych, a tym samym przyczynić się do zgonu pacjenta.

Najbardziej charakterystyczne dla łuszczycy są mimo wszystko zmiany skórne w postaci czerwonobrunatnych grudek, pokrytych srebrzystą łuską. Grudki te często poszerzają swój obszar, a także zlewają się obwodowo.

W przypadku zdrapania łuski pojawia się objaw świecy stearynowej, ale może również dojść do pojawienia się drobnokropelkowego punktowego krwawienia – nazywanego objawem Auspitza.

Do innych charakterystycznych objawów należy objaw Köbner’a. Polega on na tym, że nawet drobny, miejscowy uraz naskórka wywołuje w ciągu 7-12 dni powstanie w uszkodzonym miejscu wysiewu zmian łuszczycowych. Może to dziać się, chociażby na skutek zadrapania.

Sprawdź również: Toczeń układowy – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Łuszczycowe zmiany skórne mogą mieć różną lokalizację, a także występować pojedynczo lub w postaci zlewających się i rozległych wykwitów. Gdzie najczęściej pojawiają się zmiany? Są to łokcie, kolana, dłonie (często wraz z paznokciami), stopy, okolice narządów płciowych, a także okolica krzyżowo-lędźwiowa i owłosiona skóra głowy (w tej sytuacji objawy łuszczycy często mylone są z łuszczycą).

Łuszczyca jest chorobą związana z procesami autoimmunizacyjnymi, dlatego charakterystycznym dla przebiegu choroby jest fakt, że jej objawy mogą się zaostrzać lub wyciszać, przechodząc w okresy remisji.

Warto także wspomnieć, że pacjenci z łuszczycą, oprócz charakterystycznych objawów somatycznych, często mierzyć muszą się także z często współwystępującymi zaburzeniami psychicznymi. Zostało to zweryfikowane w przekrojowych badaniach, które wykazały, że problemy ze zdrowiem psychicznym występują u 62% pacjentów z łuszczycą.

Jakie są przyczyny łuszczycy?

Pomimo niepoznanej etiologii, uznaje się, że na rozwój i przebieg łuszczycy mają wpływ różne czynniki immunologiczne, środowiskowe, a także genetyczne. Na podstawie badań populacyjnych oszacowano, że ryzyko rozwoju choroby wynosi 41% w przypadku, gdy oboje rodzice są chorzy, 14% – gdy jedno z nich, a 6% – gdy jest to jedno z rodzeństwa.

Czy łuszczyca może mieć związek z problemami z jelitami?

Istnieje wiele obserwacji dotyczących kwestii powiązania kondycji przewodu pokarmowego z nasileniem objawów łuszczycy. Badania wykazały, chociażby, że pacjenci z łuszczycą są bardziej narażeni na dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Objawy takie jak ból, wzdęcia, pełność i biegunka były powszechniejsze w grupie pacjentów z łuszczycą w porównaniu z grupą kontrolną. Wykazano także, iż istnieje związek między stanem błony śluzowej żołądka, a nasileniem objawów skórnych.

Podkreśla się też bardzo ważny temat, jakim jest oś jelito-skóra, a badacze coraz intensywniej eksplorują powiązanie pomiędzy mikrobiomem jelitowym, mikrobiomem skórnym i skórą. Związek ten może mieć wpływ, chociażby na procesy keratynizacji i modulację skórnej odpowiedzi immunologicznej.

W sytuacji rozwoju dysbiozy jelitowej i uszkodzenia ciągłości bariery jelitowej zarówno fragmenty ścian komórkowych bakterii, jak i wytwarzane przez nie potencjalnie chorobotwórcze metabolity, mogą przenikać ze światła jelita do układu krwionośnego, gromadzić się w obrębie skóry i zakłócać jej homeostazę.

Wejdź na: Sarkoidoza – co to za choroba?

Dysfunkcyjna bariera jelitowa umożliwia więc przedostawanie się metabolitów drobnoustrojów oraz bakterii poza światło jelita. DNA bakterii jelitowych zostało wyizolowane z surowicy pacjentów z łuszczycą, co zdecydowanie powinno skłaniać nas ku stwierdzeniu, że dbałość o zdrowy przewód pokarmowy powinno być integralnym elementem postępowania w przypadku łuszczycy.

Pacjenci z łuszczycą powinni rozważyć wykonanie badania MikroFloraScan Plus, dzięki któremu możliwe będzie wprowadzenie celowanej suplementacji probiotycznej, ale także sprawdzenie kondycji przewodu pokarmowego, również w aspekcie przesiąkliwości jelitowej.

Dieta przy łuszczycy

Postuluje się, że zmiana nawyków żywieniowych osób dotkniętych łuszczycą może wpłynąć korzystnie nie tylko na przebieg samej dermatozy, ale także obniżyć ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych tych pacjentów.

Wskazania żywieniowe dla chorych na łuszczycę, to przede wszystkim:

– unikanie alkoholu, czerwonego mięsa, tłuszczów pochodzenia zwierzęcego oraz wysoko przetworzonej żywności,

– spożywanie produktów będących źródłem antyoksydantów,

– spożywanie produktów bogatych w selen (ryż brązowy, pestki dyni, owies) i w kwasy omega-3,

– zwiększenie spożycia warzyw i owoców, szczególnie obfitujących we flawonoidy, karotenoidy i witaminę C,

– wprowadzenie diety niskoenergetycznej, która ma zaktywizować mechanizmy przeciwzapalne naturalnie występujące w organizmie.

Wejdź na: Low FODMAP – jak to ugryźć?

Warto wykonać także testy na nadwrażliwości pokarmowe w klasie IgG i IgA – wdrożenie skutecznej i bezpiecznie przygotowanej diety eliminacyjno – rotacyjnej jest często przyczyną znacznej poprawy samopoczucia pacjentów z chorobami o podłożu autoimmunologicznym.

Przeczytaj: Testy na nietolerancje pokarmowe – który wybrać?

Jak wygląda diagnostyka łuszczycy?

Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego rozpoznanie łuszczycy opiera się na ocenie morfologii zmian skórnych oraz charakterystycznego umiejscowienia wykwitów. Biopsja skóry wraz z oceną histologiczną powinna być wykonana w przypadkach łuszczycy budzących wątpliwości co do słuszności postawionego rozpoznania klinicznego.

Wszyscy pacjenci z łuszczycą raz w roku powinni być ocenieni pod kątem ewentualnego wystąpienia łuszczycowego zapalenia stawów. Wskazane jest, aby rozpoznanie łuszczycowego zapalenia stawów było stawiane w porozumieniu z reumatologiem.

Leczenie łuszczycy – jak wygląda?

Farmakoterapia, która jest stosowana w terapii łuszczycy, ma za zadanie przede wszystkim zminimalizować nasilanie się zmian, kontrolować przebieg choroby oraz jej wpływ na jakość życia pacjenta. Niestety nie powstały na ten moment leki, których stosowanie (nawet przez długi okres czasu) skutkowałoby całkowitym wyleczeniem choroby.

Szacuje się, że u około 70-80% pacjentów zmiany skórne mają niewielkie nasilenie i wymagają jedynie aplikowania leków miejscowych. Wśród pozostałych pacjentów nasilenie zmian jest większe i konieczne bywa wdrożenie fototerapii.

Podstawą leczenia miejscowego jest przede wszystkim usunięcie łusek, a następnie zahamowanie nadmiernej proliferacji naskórka i stanu zapalnego. Dzieje się to między innymi dzięki zastosowaniu leków keratolitycznych, preparatów dziegciowych (nie są obecnie rekomendowane jako terapia pierwszoplanowa), wybranych retinoidów, a także analogów witaminy D3.

Oczywiście jednym z najważniejszych elementów terapii jest codzienna i zindywidualizowana higiena skóry. Pacjenci powinni używać do niej specjalnych dermokosmetyków o działaniu keratolitycznym oraz nawilżającym i łagodzącym stany zapalne. Osoby chorujące na łuszczycę powinny także używać kosmetyków zawierających humektanty i składniki odbudowujące barierę jelitową (np. cholesterol, ceramidy).