Blog

Wzdęcia – krępujący problem- część 2 praktyczne wskazówki dla pacjenta

wzdęcia

Ostatni wpis omawiał definicje wzdęć, objawy jak i możliwą diagnostykę problemów powodujących wzdęcia. W drugiej części wpisu autorstwa dietetyk Moniki Bigoś przedstawiono praktyczne wskazówki dla pacjentów borykających się ze wzdęciami. Zachęcamy do lektury 🙂

Unormuj godziny spożywania posiłków

Włącz od 4 do 5 posiłków, w ostępach od 3 do 4 godzin. Między posiłkami nie pojadaj, nie najadaj się na noc. Zachowanie dostępów między posiłkami wspiera wędrujący kompleks miolelektryczny (MMC). MMC to mikrofale elektryczne, które wywołują między innymi odruch żołądkowo-–jelitowy, który prowadzi do oczyszczania jelita cienkiego. Pokarm, który zalega zawsze będzie pożywką dla bakterii, które mogą produkować gazy (wodór, metan), a systematycznie dokarmiane mogą zwiększać swoją liczebność. O regularności posiłków i odstępach między nimi szczególnie powinni zadbać pacjenci z SIBO, niedoczynnością tarczycy, z chorobami autoimmunizacyjnymi, po zatruciach pokarmowych, stosujących leki IPP, a także osoby, które nie radzą sobie ze stresem. Młode mamy powinny oduczyć się podjadania po dzieciach, gdyż często podjadanie nawet małych wydawało by się nie znaczących porcji również może nasilić wzdęcia.

Woda, woda i jeszcze raz woda

Pij odpowiednią ilość wody, a zalecana ilość to minimum 30 mililitrów na kilogram masy ciała. Przy towarzyszących zaparciach, biegunkach tę ilość należy zwiększyć. Wodę gazowaną należy zamienić na niegazowaną, unikaj kolorowych gazowanych napoi.

Celebruj moment jedzenia

Jedz powoli, dokładnie przeżywając każdy kęs. Zupę wymieszaj ze śliną, w której znajdują się enzymy wspomagające trawienie. Pośpiech w jedzeniu to gwarantowane wzdęcia, a jeśli zależy ci na zmniejszeniu objawów naucz się jeść powoli. Odłóż telefon, gazetę, wyłącz telewizję, posiłki spożywaj z zamkniętymi ustami. Warto te nawyki wprowadzać już u małych dzieci, bo tak jak wspomniałam wzdęcia pojawiają się już u kilkulatków.

Unikaj niezdrowych towarzyszy

Unikaj cukru, który nasila fermentacje: laktoza (produkty nabiałowe), fruktoza (w owocach, miodzie), syrop glukozowo-fruktozowy (słodycze, wyroby piekarnicze, ale też jako dodatek do wędlin, jogurtów owocowych), a także sorbitolu (w gumach do żucia).

Unikaj smażonych, ciężkostrawnych potraw. Duża ilość tłuszczu to wyzwanie dla przewodu pokarmowego, co możesz obserwować zwłaszcza po spotkaniach i uroczystościach rodzinnych, a także w okolicy świąt.

Ruch to zdrowie

Włącz systematyczną aktywność fizyczną. Gazy podczas spacerowania, ruchu będą miały szansę opuścić organizm, to zapewni ci brak dolegliwości takich jak ból brzucha, uczucie pełności, odbijanie. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca osobie dorosłej 10 000 kroków, dzieciom i nastolatkom 6 000 kroków. Jeśli pracujesz zdalnie, masz pracę siedzącą szczególnie zadbaj o ruch w wolnym od pracy czasie.

Komfort ponad wszystko

Unikaj ciasnej odzieży, zwłaszcza w okresie gdy masz duże wzdęcia, a jestem na początku zmian lub diagnostyki.

Nie wciągaj brzucha. Wzdęcia są widoczne, oczywiste, że chcesz ukryć wielki brzuch, ale przez to pogłębiasz napięcia w obrębie części wisceralnej (brzusznej). Rozważ terapię wisceralną, konsultację u osteopaty, terapeutki uroginekologicznej, aby pod nadzorem specjalistów rozluźnić napięty brzuch. Sama 50 minutowa terapia nie wystarczy, jeśli specjalista zada ci ćwiczenia do domu wykonuj je zgodnie ze wskazówkami i co ważne systematycznie.

Zwróć uwagę na postawę jaką przyjmujesz przy wypróżnianiu. Gazy mogą być przyczyną zaparć, hemoroidów. Poszukaj w internecie, jak powinna wyglądać prawidłowa pozycja przy wypróżnianiu, jako podpowiedz jest to bardzo fizjologiczna pozycja jaką przybierają małe dzieci kucając i robiąc kupę do pieluszki. Warto zaopatrzyć się w podnóżki, które ułatwiają przybrać tę pozycję przy toalecie.

Czy to koniec z wyjściami na miasto?

Jeśli stołujesz się na mieście wybieraj sprawdzone restauracje, unikaj jedzenia typu fast-food (duża ilość tłuszczu), dbaj, to, aby pokarm, który spożywasz był świeży.

Jeśli od poniedziałku do piątku jesz regularnie, a weekend wkrada się żywieniowy chaos, to również popracuj nad tym. Nieregularne jedzenie w weekendy może objawiać się wzdęciami, które towarzyszą ci co najmniej do środy.

Pokarmy które mogą nasilać wzdęcia

Pokarmy, które mogą nasilać wzdęcia: rośliny strączkowe (przed spożyciem należy je długo moczyć, jest to ważne zwłaszcza, gdy twoją decyzją jest dieta wegańska lub wegetariańska), warzywa kapustowate (kapusta, brukselka, brokuł), warzywa cebulowate (cebula, czosnek, por), kukurydza, papryka czerwona. Jestem za czasową eliminacją produktów i rozwiązaniem problemu związanego z wzdęciami (diagnostyka). Następnie należy dążyć do poszerzenia diety, dlatego, że wymienione produkty są cennym źródłem składników budujących naszą odporność i błonnika pokarmowego, inuliny cennej dla mikrobioty jelita grubego. Odpowiednia podaż błonnika pokarmowego jest ważna dla pacjentów z cukrzycą (typ 1 i 2), hipoglikemią reaktywną, insulinoopornością, a także w profilaktyce chorób nowotworowych.

Uwaga dla kobiet

Zadbaj o dietę w okresie miesiączki i okresu przed jej wystąpieniem. Podjadanie jako remedium na nudę, zły nastrój czy też kompensowanie stresu słodyczami będzie tylko nasilało objawy związane z PMS. W tym okresie szczególnie zadbaj o dobre nawodnienie organizmu, regularność posiłków, odpoczynek, sen, umiarkowaną aktywność fizyczną (spacery, joga, ćwiczenia oddechowe). Ze zdwojoną siłą powinny o to dbać kobiety, u których zdiagnozowano endometriozę oraz zespół policystycznych jajników.

Co z alkoholem?

Całkowicie wyłącz lub bardzo ogranicz alkohol, zwłaszcza ten z bąbelkami powietrza jak piwo, wina musujące.

Zioła na wzdęcia

Oprócz leczenia, zmiany diety i stylu życia warto włączyć zioła, które mają działanie wiatropędne (carminativa):

  • owoc anyżku lekarskiego (Fructus Anisi) i olejek anyżkowy (Oleum Anisi),
  • owoc anyżu gwieździstego (Fructus Anisi stellati),
  • owoc kopru włoskiego (fenkulu) (Fructus Foeniculi) i olejek koprowy (Oleum Foeniculi),
  • owoc kminku (Fructus Carvi) i olejek kminkowy (Oleum Carvi),
  • owoc kolendry (Fructus Coriandri) i olejek kolendrowy (Oleum Coriandri),

Olejki eteryczne zawarte w wymienionych surowcach drażnią miejscowo śluzówkę żołądka, wywołując aktywację nerwu błędnego, co z kolei prowadzi do wzrostu napięcia żołądka i jego rytmicznych skurczów. Efekt to opróżnianie żołądka (co pacjent obserwuje jako odbijanie, odbekanie) z nagromadzonych gazów, które powstają w wyniku nadmiernej fermentacji lub zwłaszcza u niemowląt połykania zbyt dużej ilości powietrza przy ssaniu lub jedzeniu[1]. Dlatego podkreślam ważne jest, aby posiłki jeść spokojnie, w skupieniu, z zamkniętą jamą ustną oraz unikać podczas tej czynności rozmowy. Olejki eteryczne zawarte w ziołach działają na zwiększone wydzielanie soków żołądkowych które będą wspomagały trawienie (zwłaszcza białka).

Te cenne substancje znajdują się wewnątrz owocu, dlatego aby je uwolnić łyżeczkę surowca miażdżymy w moździerzu lub trzonkiem noża bezpośrednio przed spożyciem, wsypujemy do kubka, szklanki i zalewamy 250-300 ml wrzącej wody. Odstawiamy pod przykryciem na około 10-15 minut. Tak przygotowany napar należy przecedzić i ciepły popijać, małymi łykami. Olejki eteryczne są lotne, dlatego podkreślam konieczność przygotowywaniu naparu pod przykryciem i warto przygotowywać świeże porcje tuż przed spożyciem.

Kobiety w ciąży, karmiące, osoby zażywające leki przeciwzakrzepowe, pacjenci zażywający dużą ilość leków powinny skonsultować stosowanie ziół z lekarzem prowadzącym (interakcje z lekami, wpływ na płód, na dziecko).

Wzdęcia – nie akceptuj, że tak już masz

Wzdęcia mogą mieć różne przyczyny, to wynik zaburzeń trawienia na poziomie żołądka, woreczka żółciowego, trzustki, jelit, a finał jest bardzo męczący dla pacjenta. Dlatego jestem za tym, aby szukać przyczyny i nie bagatelizować problemu.

Chyba najgorszą diagnozą jaką może usłyszeć pacjent to „Taka Pani uroda”, „Trzeba się do tego przyzwyczaić”. Warto pomóc pacjentowi rozwiązać jego problem i wskazać kierunek żywieniowy, diagnostykę, którą powinien wykonać. Jeśli jest konieczność i wzdęcia okażą się tymi na podłożu czynnościowym (często związanym z podłożem stresowym, napięciami) warto zasugerować konsultację u psychologa, aby pomógł mu uporać się z problemami, emocjami, traumą, która może nasilać objawy zespołu jelita drażliwego. Swoich pacjentów często odsyłam do osteopaty, włączam aromaterapię (na przykład lejek lawendowy), który ma bardzo dobre działanie kojące, uspokajające, poprawiające nastrój i sen. Specjalista powinienem wskazać błędy jakie w swoim żywieniu popełnia pacjent, w tym celu zachęcam podopiecznych do przygotowania na pierwsze spotkanie dzienniczka żywieniowego, który następnie wspólnie analizujemy.

Decyzja pacjenta jest kluczowa

Ważne, aby pacjent podjął decyzję, że chce się wyleczyć i nauczył się asertywności, zwłaszcza w temacie jedzenia spożywanego na imprezach rodzinnych, spotkaniach ze znajomymi czy podczas wyjazdów. Zmiany, które proponuje dietetyk, lekarz powinny być wprowadzone, bo trzeba sobie uświadomić, że bez zmian nie ma zmian. Zmiany są trudne, ale nie są nierealne. Początkowa mobilizacja (nie motywacja) sprawi, że z każdym dniem pacjent poczuje się lepiej i myślę, że warto pracować systematycznie, aby tego doświadczyć. Warto czasem wyjść z bezpiecznej strefy komfortu, nawyków, które wcale nie muszą być dla nas korzystne. Oczywiście można zamaskować wzdęty brzuch zaciskając mocniej pasek od spodni, ale można też go poluzować i zdecydowanie oraz trwale poprawić komfort życia.

Literatura:

  1. red. E. Lamer-Zarawska, B. Kowal-Gierczak, J. Niedworok, „Fitoterapia i leki roślinne”, Warszawa 2014.
  2. red. G. Wallner, A. Dziki, A. Dąbrowski, „Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego”, Lublin 2018.
  3. E. Jarosz, „Dieta seniora”, Warszawa 2019.

 

Autorem wpisu jest Monika Bigoś – dietetyk, holistyk, autorka książki „Jak zwiększyć odporność swojego dziecka”, ambasador kampanii „Żyję Świadomie”, prowadzi warsztaty i szkolenia o tematyce prozdrowotnej. Specjalista chorób o podłożu autoimmunizacyjnym oraz chorób jelit. W swoim gabinecie dietetykwkrakowie.pl uczy pacjentów świadomego odżywiania, pracy nad stresem oraz efektywnego planowania.