W ostatnich miesiącach naukowcy bardzo intensywnie pracują nad zweryfikowaniem skutków, z którymi musi mierzyć się nasz organizm po przebyciu infekcji wirusem SARS – CoV2. Powrót do zdrowia po łagodnym zakażeniu SARS-CoV-2 zwykle występuje w ciągu 7–10 dni od wystąpienia objawów łagodnej choroby; w przypadku ciężkiej/krytycznego przebycia choroby może to zająć od 3 do 6 tygodni. Jednak ciągła obserwacja pacjentów wykazała, że jeden lub więcej objawów utrzymuje się u znacznego odsetka osób nawet przez wiele tygodni lub miesięcy po przebytej infekcji.
Coraz częściej używa się terminu long covid, który jest zbiorczym określeniem opisującym zespół objawów utrzymujących się po zakażeniu koronawirusem. Przyjmuje się, że jest to co najmniej jeden objaw występujący 4 tygodnie po chorobie, którego nie można wyjaśnić alternatywną diagnozą.
Do najpopularniejszych objawów long covid należą:
1. Zmęczenie
2. Zaburzenia pamięci
3. Zaburzenia funkcji kognitywnych (poznawczych)
4. Wypadanie włosów
5. Niepokój, stany depresyjne
6. Trudności w zasypianiu
W styczniu tego roku w miesięczniku „Gut” pojawił się artykuł, w którym sprawdzono czy skład mikrobiomu jelitowego jest powiązany z long covid. Okazało się, iż u pacjentów, którzy nie cierpieli na to schorzenie, mikrobiom jelitowy powrócił do stanu przed infekcją 6 miesięcy po zakażeniu. Dodatkowo, przypominał on mikrobiom osób, które nigdy nie przechodziły infekcji wirusem SARS – CoV2. Okazywało się również, że pacjenci z objawami long covid wykazywali znacząco niższy poziom Collinsella aerofaciens, F. prausnitzii, Blautia abeum oraz wyższy poziom Ruminococcus gnavus i Bacteroides vulgatus niż u pacjentów w grupie kontrolnej. Bakterie, których poziom był zbyt niski są odpowiedzialne za pełnienie funkcji immunomodulujących i przeciwzapalnych.
W czasopiśmie „Frontiers in Immunology” również znajdziemy ciekawą publikację, której autorzy pobrali wycinki jelit osób, które zmarły na COVID-19. W tym momencie należy przypomnieć, iż w naszych jelitach znajduje się układ immunologiczny GALT (ang. gut-associated lymphoid tissue), czyli złożony system odpornościowy związany ze śluzówkami. To właśnie tam znajduje się około 70% wszystkich komórek immunokompetentnych w naszym organizmie. Analizując wycinki jelit naukowcy zauważyli, że system kępek Peyera (czyli skupisk grudek limfatycznych wypełnionych komórkami odpornościowymi) został poważnie zaburzony wśród pacjentów z ciężką postacią infekcji SARS – CoV2. Obserwacja ta wskazuje na fakt, iż w trakcie infekcji dochodzi do zaburzenia działania kluczowego elementu odpornościowego jelit, a w konsekwencji najprawdopodobniej do zachwiania równowagi w populacjach drobnoustrojów jelitowych.
mgr Monika Adamska
Liu Q, Mak JWY, Su Q, et alGut microbiota dynamics in a prospective cohort of patients with post-acute COVID-19 syndromeGut 2022;71:544-552.
Who-China Joint Mission Members Report of the WHO-China joint mission on coronavirus disease 2019 (COVID-19) World Health Organization (2020)
A. Carfì, R. Bernabei, F. Landi Persistent symptoms in patients after acute COVID-19 J Am Med Assoc, 324 (6) (2020), pp. 603-605
Trevelin, Silvia C., et al. „Disrupted Peyer’s patch microanatomy in COVID-19 including germinal centre atrophy independent of local virus.” Frontiers in immunology (2022): 499.